Віншуем Народную артыстку Расіі Ларысу Трухіну

Віншуем сябра Рады НКА Беларусаў Расіі, Народную артыстку Расіі Трухіну Ларысу Мікалаеўну з паспяховай абаронай дысертацыі на атрыманне вучонай ступені кандыдата мастацтвазнаўства.

Абарона адбылася 12 лістапада ў Дзяржаўным інстытуце мастацтвазнаўства Міністэрства культуры Расійскай Федэрацыі.

Ларыса Мікалаеўна нарадзілася ў Горна-Алтайску, а вырасла ў Беларусі. У 1975 годзе паступіла ў Маскоўскае музычнае вучылішча імя Іпалітава-Іванава. Вопытны педагог вучылішча, Е. Гедэванава, параіла Ларысе прадоўжыць вакальную адукацыю ў Музычна-педагагічным інстытуце імя Гнесіных. У 1984 годзе, скончыўшы інстытут па класе народных спеваў, Трухіна прыйшла у Москанцэрт як выканаўца народных песень.

У яе рэпертуары песні розных рэгіёнаў Расіі: сібірскія, волжскія, кубанскія, а таксама песні народаў свету. З 1984 года запісваецца на Ўсесаюзным радыё, удзельнічае ў праграмах Цэнтральнага тэлебачання – «Навагодні агеньчык», «Музычны кіёск», «Грай, гармонік», «Песня далёкая і блізкая»…

У 1984 Трухина стала лаўрэатам тэлевізійнага конкурсу «З песняй па жыцці» з песняй кампазітара Аляксандра Аверкина і паэта Віктара Бокава «Макавы колер". Прадстаўляла СССР у культурнай праграме «Экспа-87» у Аўстраліі, была ўдзельніцай многіх моладзевых фестываляў.

У 1987 годзе на Усесаюзным радыёконкурсе «Новыя імёны» атрымала званне лаўрэата. У 1989 паехала з сольнай праграмай у Нідэрланды на конкурс «Руская песня для сяброў», дзе стала лаўрэатам конкурсу «Еўрафолк-89».

У фільмах, якія сталі класікай, за кадрам гучаць песні ў выкананні Трухиной. У 1989 годзе знялася ў шматсерыйным фільме студыі імя Даўжэнкі «Увайдзі ў кожны дом» (роля Любашы), дзе таксама гучаць песні і прыпеўкі ў выкананні спявачкі.

Удзельнічала ў канцэртах, прысвечаных Дню славянскага пісьменства ў Крамлёўскім Палацы з'ездаў, у праграмах Рускага народнага аркестра імя Осіпава, прысвечаных 90-годдзю Н. М. Осіпава, 75-годдзю калектыву, 90-годдзю Л.А. Русланавай.

Голас народнай артысткі Расіі Ларысы Трухиной, якая першай атрымала званне «Залаты голас Расіі», не зблытаеш ні з чыім. Вядомая служэннем народнай творчасці, яна працягвае песенныя традыцыі вялікіх спявачак – Лідзіі Русланавай, Марыі Мордасовой, цесна супрацоўнічала з калектывам «Расія» Людмілы Зыкінай і запісала буйную канцэртную праграму песень, у тым ліку песні, прысвечаныя Беларусі.

На тэлебачанні было створана некалькі фільмаў пра Л. Трухину: «Залаты голас Расіі», «На нашай старонцы», «Спявае Ларыса Трухіна», «Сустрэча з Ларысай Трухіной».

Спявачка супрацоўнічае з Прэзідэнцкім аркестрам Крамля, Дзяржаўным акадэмічным аркестрам «Рускія ўзоры» і іншымі калектывамі. Удзельнічала ў цырымоніі адкрыцця Трэціх гульняў добрай волі ў Санкт-Пецярбургу (канцэрт трансляваўся на 117 краін свету). Выступала на кітайскім, славацкім, нямецкім і амерыканскім тэлебачанні, на сустрэчы прэзідэнтаў Расіі і Амерыкі ў Вашынгтоне, на прыёмах у патрыярха Алексія II.

Нарадзіўшыся на Алтаі, яна расла ў Беларусі, у вёсках Хобнае, Булаўкі, Шалыпы і Юшкі Калінкавіцкага раёна Гомельскай вобласці, і ўвабрала сакавітасць і вобразнасць беларускай мовы, народных песенных традыцый. Беларускія народныя песні і песні пра Беларусь ў яе выкананні гучаць заўсёды пранікненна і душэўна.

Народная артыстка Расіі Ларыса Трухіна – актыўны сябра Нацыянальна-культурнай аўтаноміі Беларусаў Расіі з першых дзён яе заснавання. 10 чэрвеня 2010 года ў Маскоўскім доме нацыянальнасцяў уладальніца "залатога голасу" Беларусі і Расіі пранікліва расказала пра вытокі народнай беларускай песні, а таксама наглядна прадэманстравала ўсім прысутным агульнае і адметнае ў мелодыцы рускіх і беларускіх песень. Завяршылася вечарына калектыўным спевам беларускіх песень, асабліва атрымалася ва ўдзельнікаў мерапрыемства народная песня "Чаму ж мне ня пець, чаму ж не гудзець?"

Акрамя народных Ларыса Трухина спявае песні сучасных кампазітараў: Аляксандры Пахмутавай «Вясельная Камышынская», «Скошаныя травы». Юрыя Зацарнага «Падмаскоўе», «Каўказскі крыж», «Афіцэрскія жонкі», «Я – Масква», «Залатыя купалы», рамансы «Спявай, фурман», «Хавай мяне, мой талісман», песні розных народаў на мове арыгінала. Трухина - аўтар вершаў да гімну Саюзнай дзяржавы «Беларусь, Расія – Зямля наша родная».

У канцэртах артыстка заўсёды стараецца выканаць песні на беларускай мове, што ўслаўляюць подзвіг беларускага народа і прыгажосць шматпакутнай беларускай зямлі. Акрамя беларускіх народных песень у яе рэпертуары песні Юрыя Зацарнага «Беларусь – лазуравыя далі» на вершы А. Пісарыка, «Палеская легенда», «Беларусь» на вершы С. Красікава, «Калінкавічы» на вершы Т. Панамарова, «Над зямлёй Беларусі». Гледачы цёпла ўспрымаюць песню «Маладая я была» на вершы І. Карэнды, музыка Л. Трухіной.

Дарэчы, у дысертацыі Л. Трухиной «Да праблемы станаўлення жанру рускай народнай песні на эстрадзе. На прыкладзе творчасці Вольгі Васільеўны Кавалёвай» аўтар прысвяціла значнае месца выканаўцы песень на мовах народаў СССР, ураджэнцы Мінска, выпускніцы Марыінскай гімназіі латышцы Ирме Пятроўне Яунзем (1897-1975). Спявачка ў галодны паслярэвалюцыйныя час хадзіла па вёсках і запісвала старадаўнія беларускія песні. Неўзабаве яны з поспехам загучалі з канцэртнай эстрады. Незабыўнай для Л. Трухиной стала ў 1974 годзе сустрэча з выдатным майстрам. Свой вопыт Ірма Пятроўна перадавала сваім вучням. Ірме Яунзем адной з першых было прысвоена званне заслужанай артысткі рэспублікі.

Глыбока і аддана любячы народнае мастацтва, Ларыса Трухина імкнецца выкарыстоўваць усе магчымыя спосабы для яго прапаганды. З гэтай мэтай артыстка выпусціла шэраг прысвечаных народнай песні цыклавых перадач на радыё і тэлебачанні.

Ларыса Трухіна – сябра Рады ФНКА Беларусаў Расіі, старшыня камітэту па культуры. За апошнія пяць месяцаў – больш за дваццаць выступаў перад слухачамі з песнямі на беларускай мове. Шмат год узначальвае журы фестывалю самадзейных беларускіх калектываў з рэгіёнаў Расіі.

Ларыса Мікалаеўна лічыць гэты грамадскі абавязак асабліва важным:

– Уявіце сабе, людзі жывуць у Расіі – ад Калінінграда да Камчаткі – не адно стагоддзе, а захавалі ў першароднай прыгажосці беларускую мову, традыцыйныя беларускія напевы і танцы. Больш за тое, – выступаюць у касцюмах, пашытых сваімі рукамі альбо рукамі іх бабуль і прабабуль. Беларусы – таленавітыя, добрапрыстойна і вельмі адказна ставяцца да ўсяго, чым займаюцца. У нас кажуць: "бяры жонку ў гародзе, а не ў карагодзе»… Але ж, добра папрацаваўшы, беларус аддае належнае і карагоду. Я многа ежджу па краіне і па-за яе межамі. Часта бывае, што песню праспяваеш і чуеш: «Ой, гэтую песню спявала наша бабуля! Мы так яе любім!» Вельмі важна, што даўнія беларускія песні саграваюць сэрцы людзей, абуджаюць свае этнічныя карані… Гэта дзіўная рыса беларусаў – колькі гора перажылі ў вайну, колькі страт панеслі, а не ажарсьцьвелі іх сэрцы. Так і жывуць па асноўнай хрысціянскай запаведзі: палюбі блізкага свайго. Дзякуючы таму, што беларусы захавалі сваю мову, у якой шмат стараславянскіх слоў, мы добра разумеем сэнс праваслаўных малітваў.

У 1991 годзе Ларысе Трухиной прысвоена званне Заслужанай артысткі Расіі. У 1999 – званне Народнай артысткі Расіі.

Ларыса Трухина мае рэдкія для спявачкі ўзнагароды за ўклад у адраджэнне духоўнасці:Ордэн Роўнаапостальскай Святой княгіні Вольгі, Ордэн прападобнага Сергія Раданежскага, Ордэн Святой Ніны - асветніцы Грузіі.

За дзейнасць па прапагандзе культурнай спадчыны беларускага народа спявачка адзначана дзяржаўнай узнагародай Беларусі медалём Францыска Скарыны. Узнагароджана яна і расійскім ордэнам Дружбы.