| студзень 8 |
95 гадоў з дня нараджэння Яраслава Смелякова (1913-1972), рускага паэта, па паходжанні беларуса |
| студзень 14 |
115 гадоў з дня нараджэння Канстанцыі Буйло (Калечыц) (1893-1986), беларускай паэтэсы |
| студзень 15 |
100 гадоў з дня нараджэння Заіра Азгура (1908-1995), беларускага скульптара, народнага мастака СССР |
| студзень 22 |
145 гадоў таму (1863) пачалося нацыянально-вызваленчае паўстанне на Беларусі |
| студзень 28 |
420 гадоў таму (1588) быў зацверджаны Трэці Статут Вялікага княства Літоўскага |
| студзень 31 |
95 гадоў таму (1913) у Гродне выйшаў альманах вучнёўскай моладзі ”Колас беларускай нівы” |
| люты 1 |
145 гадоў таму (1863) абвешчаны Часовы правінцыйны ўрад Літвы і Беларусі |
| люты 2 |
660 гадоў таму (1348) войскі Вялікага княства Літоўскага перамаглі крыжакоў на рацэ Стрэва (прыток Нёмана). У бітве загінуў князь Нарымонт, другі сын Гедыміна |
| люты 2 |
170 гадоў з дня нараджэння Кастуся Каліноўскага (1838-1964), беларускага рэвалюцыянера-дэмакрата, мысліцеля і публіцыста, кіраўніка паўстання 1863-1864 гг. на Беларусі і ў Літве |
| люты 4 |
200 гадоў з дня нараджэння Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча (1808), паэта, драматурга, аднаго з заснавальнікаў новай беларускай літаратуры |
| люты 8 |
300 гадоў таму (1708), пад час Паўночнай вайны, расійскае войска разрабавала і спустошыла Гародню |
| люты 9 |
85 гадоў таму у Вільні адбылася першая пастаноўка п`есы Янкі Купалы “Паўлінка” |
| люты 23 |
130 гадоў з дня нараджэння Казіміра Малевіча (1878-1935), сусветна вядомага мастака, выкладчыка Народнай мастацкай школы ў Віцебску ў 1919-1922 гг. |
| люты 26 |
90 гадоў з дня нараджэння Пятра Машэрава (1918-1980), партыйнага і дзяржаўнага дзеяча БССР, Героя Савецкага Саюза і Героя Сацыялістычнай працы |
| люты 29 |
540 гадоў таму (1468) быў выдадзены Судзебнік (статут Казіміра IY Ягелончыка), помнік старажытнай беларускай мовы, першы кодэкс крымінальнага і працэсуальнага права Вялікага Княства Літоўскага |
| сакавік 3 |
90 гадоў таму (1918) у Брэсце падпісана мірная дамова паміж Савецкай Расіяй і Нямеччынай, паводле якой Беларусь страціла значную частку сваёй тэрыторыі |
| сакавік 4 |
505 гадоў таму (1503) падпісаны мір на 6 гадоў паміж Вялікім княствам Літоўскім і Масковіяй, паводле якога да Масквы адышло 29 гарадоў і 70 воласцяў, у тым ліку Чарнігаў, Бранск, Старадуб, Гомель |
| сакавік 22 |
65 гадоў таму (1943) спалена разам з жыхарамі (142 чалавекі) вёска Хатынь |
| сакавік 25 |
90 гадоў з дня абвяшчэння Беларускай Народнай Рэспублікі |
| красавiк 7 |
25 гадоў таму памерла Ларыса Геніуш, паэтэса, вязень ГУЛАГу |
| красавiк 28 |
90 гадоў таму (1918) Народны Сакратарыят Беларусі зацвердзіў беларускую мову ў якасці дзяржаўнай і абавязковай у Беларускай Народнай Рэспубліцы і прыняў пастанову аб адкрыцці ў Мінску універсітэта |
| май 10 |
125 гадоў з дня нараджэння Янкі Маўра (І.М. Фёдараў) (1883-1971), беларускага пісьменніка, перакладчыка, аднаго з пачынальнікаў беларускай дзіцячай літаратуры |
| май 23 |
835 гадоў таму у Ерусаліме памерла Ефрасіння Полацкая, полацкая князёўня, беларуская святая. У 1187 годзе яе мошчы былі перанесены ў Кіева-Пячрскую лаўру, а ў пачатку ХХ стагоддзя – у Полацк |
| май 24 |
Дзень славянскага пісменства і культуры |
| чэрвень 7 |
445 гадоў таму (1563) Жыгімонт ІІ Аўгуст выдаў Віленскі прывілей, які параўнаў у правах праваслаўных і каталікоў у Вялікім княстве Літоўскім |
| чэрвень 17 |
215 гадоў таму (1793) у Гродне пачаўся апошні сейм Рэчы Паспалітай, які зацвердзіў другі падзел Рэчы Паспалітай і прыняў новую Канстытуцыю |
| чэрвень 22 |
5 гадоў таму (2003) у шпіталі ў Бараўлянах Мінскага раёна памёр Васіль Быкаў, народны пісьменнік Беларусі |
| ліпень 6 |
755 гадоў таму (1253) Вялікі князь Літоўскі Міндоўг каранаваны ў Навагрудку |
| ліпень 7 |
375 гадоў таму (1633) памёр Леў Сапега, дзяржаўны дзеяч Вялікага княства Літоўскага, канцлер |
| ліпень 8 |
15 гадоў таму (1993) у Мінску пачаўся Першы з’езд беларусаў свету |
| ліпень 13 |
15 гадоў таму (1993) у Магілёве прайшоў першы фестываль хрысціянскай музыкі “Магутны Божа” |
| ліпень 14 |
95 гадоў таму (1913) у Вільні заснавана Беларускае выдавецкае таварыства. Надрукавана 15 кніг агульным накладам 50 тысяч асобнікаў |
| ліпень 14 |
90 гадоў таму (1918) у Маскве адбылося першае публічнае пасяджэнне Беларускага навукова-культурнага таварыства |
| ліпень 17 |
90 гадоў таму (1918) у Маскве пачаўся Усерасійскі з’езд бежанцаў з Беларусі (227 дэлегатаў) |
| ліпень 26 |
15 гадоў таму (1993) рашэннем Нацыянальнага банка Рэспублікі Беларусь у краіне спынена абарачэнне савецкіх грошай і ўведзена нацыянальная валюта – беларускі рубель |
| жнівень 6 |
105 гадоў з дня нараджэння Барыса Платонава (1903-1967), акцёра, педагога, народнага артыста БССР і СССР |
| жнівень 15 |
940 гадоў таму (1068) адбылося паўстанне кіяўлянаў супраць князя Ізяслава, у выніку якога полацкі князь Усяслаў Брачыслававіч Чарадзей быў абраны кіеўскім князем |
| жнівень 24 |
90 гадоў таму (1918) у Вільні створана культурна-асветная арганізацыя “Сувязь культурно-нацыянальнага адраджэння беларускага народа” |
| жнівень 26 |
75 гадоў таму (1933) выйшла пастанова Савета Народных камісараў БССР “Аб зменах і спрашчэнні беларускага правапісу”, скіраваная на знішчэнне адметнасці беларускай мовы |
| верасень 7 |
Дзень беларускага пісьменства і друку |
| верасень 8 |
300 гадоў таму (1708) па загаду расійскага цара Пятра І спалены Магілёў |
| верасень 8 |
35 гадоў таму (1973) перакрыта рака Вілія, створана самае вялікае Ў Беларусі штучнае водасховішча – Вілейскае |
| верасень 11 |
70 гадоў таму (1938) у Навагрудку, на радзіме паэта, адкрыўся Дом-музей Адама Міцкевіча |
| верасень 12 |
325 гадоў таму (1683) пад Венай адбылася пераможная бітва саюзнага войска (баварцы, саксонцы, аўстрыякі, конныя палкі Польшчы і Вялікага княства Літолўскага – разам 65 тысяч) над турэцкім войскам (200 тысяч) |
| верасень 14 |
600 гадоў таму (1408) паміж вялікім князем ВКЛ Вітаўтам і вялікім князем маскоўскім Васілём І заключана пагадненне, якое завяршыла вайну 1406-1408 гг. |
| верасень 15 |
360 гадоў таму (1648) ля вёскі Гершоны (Берасцейскі раён) быў забіты Афанасій Філіповіч, палітычна-царкоўны дзеяч, пісьменнік-публіцыст. У жніўні 1649 годзе кананізаваны як праваслаўны святы |
| верасень 20 |
100 гадоў таму (1903) нарадзілася Наталля Арсеннева, паэтэса, дзеяч эміграцыі ў Нямеччыне і ЗША |
| верасень 24 |
10 гадоў таму (1993) падпісана пагадненне аб вывадзе з Беларусі расійскіх войскаў |
| верасень 28 |
300 гадоў таму (1708) па загаду расійскага цара Пятра І расійскае войска спаліла Віцебскі замак і пасад |
| верасень 29 |
185 гадоў з дня нараджэння Уладзіслава Сыракомлі (Людвік Кандратовіч) (1823-1862), польскага і беларускага паэта-гуманіста, пісьменніка, публіцыста |
| кастрычнiк 2 |
590 гадоў таму (1413) заключана Гарадзельская унія Вялікага княства Літоўскага з Каралеўствам Польскім, якая надала беларуска-літоўскай шляхце палітычныя правы |
| кастрычнiк 10 |
70 гадоў таму (1938) растраляны Адам Бабарэка, пісьменнік |
| кастрычнiк 11 |
90 гадоў таму (1918) уступіла ў дзянне часовая Канстытуцыя Беларускай Народнай Рэспублікі, якую прыняў Народны Сакратарыят Беларусі |
| кастрычнiк 11 |
30 гадоў таму (1978) на базе філіяла Літаратурнага музея Янкі Купалы створаны Купалаўскі мемарыяльны запаведнік “Ляўкі” |
| кастрычнiк 12 |
610 гадоў таму (1398) на востраве Салін (на Нёмане) падпісана мірная дамова аб дапамозе паміж Вялікім княствам Літоўскім і Тэўтонскім ордэнам |
| кастрычнiк 12 |
375 гадоў таму (1633) у Полацку адбыўся узброены мяцеж гараджанаў супраць уніяцкага арцыбіскупа Сялявы |
| кастрычнiк 13 |
120 гадоў таму (1888) нарадзіўся Язэп Драздовіч, мастак, скульптар, пісьменнік, этнограф, археолаг, адзін з заснавальнікаў нацыянально-гістарычнага жывапісу |
| кастрычнiк 15 |
175 гадоў таму (1833) у Фларэнцыі памёр Міхал Клеафас Агінскі, дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай, кампазітар, удзельнік паўстання 1794 г. |
| кастрычнiк 18 |
115 гадоў з дня нараджэння Уладзіміра І. Уладамірскага (Малейка) (1893-1971), акцёра, народнага артыста БССР і СССР |
| кастрычнiк 19 |
20 гадоў таму (1988) у Мінску утвораны рэспубліканскае грамадскае гісторыка-асветнае таварыства памяці ахвяр сталінізму “Мартыралог беларусі” і аргкамітэт Беларускага Народнага Фронту “Адраджэнне” |
| кастрычнiк 27 |
350 гадоў таму (1658) адбылася бітва пад Чавусамі 14-тысячнага войска казацкага палкоўніка Нячая, які перайшоў на бок караля Рэчы Паспалітай з маскоўскім войскам |
| лістапад 8 |
125 гадоў з дня нараджэння Вацлава Ластоўскага (1883-1938), гісторыка, этнографа, пісьменніка, акадэміка АН БССР |
| лістапад 8 |
150 гадоў з дня нараджэння Тадэвуша Урублеўскага (1858), адваката, публіцыста, грамадскага дзеяча |
| лістапад 11 |
335 гадоў таму адбылася пераможная бітва 40-тысячнага войска Рэчы Паспалітай на чале з Янам Сабескім пад Хоцінам над 80-тысячным турэцкім войскам. У выніку была спынена турэцкая экспансія на Украіну |
| лістапад 11 |
105 гадоў з дня нараджэння Аляксандра Ільінскага (1903-1967), акцёра, народнага артыста БССР і СССР |
| лістапад 13 |
15 гадоў таму (1993) Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь прыняз Закон “Аб ахове нацыянальна-культурнай спадчыны” (на ўлік узяты 16,3 тысячы помнікаў гісторыі і культуры |
| лістапад 20 |
60 гадоў з дня нараджэння Яўгеніі Янішчыц (1948-1988), паэтэсы |
| лістапад 21 |
640 гадоў таму у бітве на рацэ Тросна войска Вялікага княства Літоўскага на чале з вялікім князем Альгердам пад час паходу на Маскву перамагло войска Маскоўскага княства |
| лістапад 21 |
100 гадоў з дня нараджэння Нінэль Ткачэнкі, спявачкі, народнай артысткі СССР |
| лістапад 22 |
235 гадоў таму (1773) створана Беларуская рымска-каталіцкая епархія з цэнтрам у Магілёве |
| лістапад 29 |
70 гадоў таму у Мінску (?) расстраляны Браніслаў Тарашкевіч, грамадска-палітычны о асветны дзеяч, мовазнавец, публіцыст, перакладчык, літаратуразнавец |
| снежань 1 |
390 гадоў таму паміх Рэччу Паспалітай і Расійскай дзяржавай заключана Дэвулінскае (цяпер Сергіеў Пасад) перамір’е |
| снежань 9 |
90 гадоў таму (1918) Рада і Урад Беларускай Народнай Рэспублікі напярэдадні эміграцыі ў Вільню заклікалі беларускі народ да супраціўлення ўладзе бальшавікоў |
| снежань 10 |
90 гадоў таму (1918) войскі Савецкай Расіі ўвайшлі ў пакінуты немцамі Мінск |
| снежань 17 |
Дзень беларускага кіно |
| снежань 18 |
35 гадоў таму (1973) Пётр Клімук (1942) стаў першым беларусам, што паляцеў у космас (пазней здзейсніў яшчэ два палёты) |
| снежань 24 |
210 гадоў з дня нараджэння Адама Міцкевіча (1798-1855), польскага паэта, асветніка, філамата, ураджэнца Навагрудскага краю |
| снежань 25 |
10 гадоў таму (1998) адбыўся першы перапіс насельніцтва незалежнай Беларусі – 10 045 200 чалавек, з іх 8 159 100 беларусаў. Беларускую мову роднай назвалі 73,7% жыхароў краіны |
| снежань 26 |
115 гадоў з дня нараджэння Яўгена Цікоцкага (1893-1970), кампазітара, народнага артыста БССР і СССР |
| снежань 27 |
375 гадоў з дня смерці Мялеція Сматрыцкага (1577-1633), архіепіскапа Полацкага і Віцебскага, царкоўнага і грамадска-палітычнага дзеяча, беларускага і украінскага пісьменніка-палеміста. У 17-18 стагоддзях “Граматыка славянская” М. Сматрыцкага (1619) была галоўным падручнікам ва ўсіх навучальных установах |
| снежань 28 |
420 гадоў таму (1588) Гародня, згодна з пастановай Кракаўскага сейма, стала цэнтрам каралеўскай эканоміі (і заставалася ім да 1795 г.) |
